Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là gì và lộ trình áp dụng tại Việt Nam

Hiện nay, tiêu chuẩn khí thải Euro 5 đang trở thành chủ đề được quan tâm hàng đầu khi Việt Nam đẩy mạnh các biện pháp giảm ô nhiễm không khí do phương tiện giao thông gây ra. Việc áp dụng tiêu chuẩn này giúp kiểm soát nghiêm ngặt các khí độc hại như CO, NOx và bụi mịn, góp phần cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Là bước tiến quan trọng trong lộ trình xanh hóa ngành vận tải, tiêu chuẩn khí thải Euro 5 không chỉ đặt ra yêu cầu kỹ thuật cao hơn cho các nhà sản xuất xe mà còn tác động trực tiếp đến người tiêu dùng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, quy định, công nghệ và lợi ích khi Euro 5 được áp dụng tại Việt Nam.

1. Khái niệm và lịch sử hình thành của tiêu chuẩn khí thải Euro

Tổng quan về tiêu chuẩn khí thải (Euro standards)

Tiêu chuẩn khí thải “Euro” là hệ thống quy định của Liên minh châu Âu (EU) nhằm giới hạn lượng chất ô nhiễm phát ra từ xe cơ giới. Kể từ khi Euro 1 được ban hành đầu thập niên 1990, các cấp độ sau như Euro 2, Euro 3, Euro 4, Euro 5 và nay là Euro 6 đã từng bước siết chặt giới hạn phát thải.

Mục tiêu của các tiêu chuẩn này là kiểm soát các chất ô nhiễm chính từ khí thải:

• CO (carbon monoxide),
• HC (hydrocarbon),
• NOx (nitơ oxit),
• PM (bụi mịn)

Những chất này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng không khí đô thị và sức khỏe con người. Việc nâng cấp tiêu chuẩn qua từng cấp là nỗ lực của các quốc gia để thúc đẩy công nghệ động cơ sạch và giảm ô nhiễm.

Điểm nổi bật của tiêu chuẩn khí thải Euro 5 so với các cấp trước

So với Euro 4, Euro 5 áp đặt giới hạn nghiêm ngặt hơn, đặc biệt đối với khí NOx và bụi mịn (PM):

• Để đạt giới hạn thấp hơn, các nhà sản xuất thường áp dụng DPF (lọc bụi), EGR (hồi lưu khí thải) hoặc hệ thống SCR (Selective Catalytic Reduction) để khử NOx.
• Các yêu cầu mới không chỉ ảnh hưởng đến thiết kế động cơ, mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống nhiên liệu, hệ thống khí thải và hệ thống điều khiển điện tử.

2. Các thông số của tiêu chuẩn khí thải Euro 5

Giới hạn phát thải theo loại động cơ

Theo tiêu chuẩn khí thải Euro 5, các phương tiện cơ giới phải đáp ứng giới hạn nghiêm ngặt hơn về lượng khí thải ra môi trường, đặc biệt là với động cơ diesel.

• Với động cơ xăng, mức phát thải CO được giữ ổn định, trong khi NOx và HC giảm nhẹ so với Euro 4.
• Với động cơ diesel, yêu cầu giảm NOx xuống còn 180 mg/km và bụi mịn (PM) xuống 5 mg/km, buộc các hãng xe phải trang bị hệ thống xử lý khí thải tiên tiến hơn.

Những quy định này áp dụng cho các dòng xe ô tô con, xe tải nhẹ và phương tiện đăng kiểm mới sản xuất hoặc nhập khẩu.

Công nghệ xử lý khí thải đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5

Để đạt được tiêu chuẩn Euro 5, các nhà sản xuất ô tô cần áp dụng nhiều công nghệ xử lý khí thải hiện đại, giúp giảm thiểu chất ô nhiễm và nâng cao hiệu suất động cơ, gồm:

• Hệ thống phun nhiên liệu điện tử (Common Rail): Điều khiển lượng nhiên liệu phun chính xác, giúp đốt cháy hoàn toàn hơn, giảm CO và HC.
• Hệ thống tuần hoàn khí thải (EGR): Đưa một phần khí thải quay trở lại buồng đốt nhằm hạ nhiệt độ cháy, giảm hình thành NOx.
• Bộ lọc hạt Diesel (DPF): Giữ lại và đốt cháy các hạt bụi mịn trước khi thải ra môi trường.
• Hệ thống xử lý SCR kết hợp dung dịch AdBlue: Chuyển đổi NOx trong khí thải thành nitơ và hơi nước, giúp giảm đáng kể lượng khí độc hại.

Nhờ áp dụng những công nghệ này, động cơ không chỉ giảm phát thải mà còn hoạt động ổn định, tiết kiệm nhiên liệu và kéo dài tuổi thọ.

Yêu cầu về nhiên liệu và dầu bôi trơn

Cùng với công nghệ động cơ, chất lượng nhiên liệu cũng là yếu tố bắt buộc để đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5:

• Xăng và dầu diesel phải có hàm lượng lưu huỳnh ≤ 10 ppm, giúp hệ thống xử lý khí thải vận hành ổn định và bền bỉ.
• Dầu nhớt đạt chuẩn “Low SAPS” có hàm lượng tro sunfat, photpho và lưu huỳnh thấp, tránh làm tắc bộ lọc DPF.
• Không sử dụng nhiên liệu hoặc dầu bôi trơn kém chất lượng, vì sẽ làm giảm hiệu quả xử lý khí thải, tăng mức ô nhiễm và tiêu hao nhiên liệu.

3. Lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 5 tại Việt Nam

Các văn bản pháp lý về tiêu chuẩn khí thải Euro 5

• Quyết định 49/2011/QĐ-TTg quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải cho ô tô và mô tô từ năm 2017, trong đó:
  • Tiêu chuẩn mức 4 bắt đầu từ 01/01/2017.
  • Tiêu chuẩn mức 5 áp dụng từ 01/01/2022 đối với xe ô tô mới sản xuất, nhập khẩu.
• Quyết định 19/2024/QĐ-TTg ban hành ngày 15/11/2024, có hiệu lực từ 01/01/2025, quy định lộ trình mới áp dụng tiêu chuẩn khí thải cho xe cơ giới nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp.

Lộ trình và đối tượng áp dụng

• Từ 01/01/2022, xe ô tô nhập khẩu mới và sản xuất, lắp ráp sẽ phải tuân theo tiêu chuẩn mức 5.
• Quyết định 19/2024 cũng nêu rõ các trường hợp ngoại lệ, ví dụ xe nhập khẩu đã qua sử dụng, xe đặc thù không vì mục đích giao thông, xe xuất khẩu,...
• Những xe đã đăng ký / lưu hành trước thời điểm áp dụng vẫn được phép tiếp tục lưu hành, nhưng phải đảm bảo ổn định phát thải theo quy định kiểm định khí thải.

4. Lợi ích của tiêu chuẩn Euro 5

• Giảm ô nhiễm không khí: Hạn chế phát thải chất độc hại như NOx, CO, HC và bụi mịn, giúp cải thiện chất lượng không khí trong đô thị.
• Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Giảm tiếp xúc với khí độc và hạt mịn.
• Khuyến khích công nghệ xanh: Thúc đẩy các hãng xe đầu tư hệ thống xử lý khí thải hiện đại và công nghệ động cơ tiên tiến.
• Tiềm năng tiết kiệm nhiên liệu: Với công nghệ đốt cháy tối ưu và hệ thống kiểm soát khí thải, một số xe chuẩn Euro 5 có thể hoạt động hiệu quả hơn so với xe chuẩn thấp hơn.

5. Những lưu ý khi sử dụng xe đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 5

Để tuân thủ tiêu chuẩn khí thải Euro 5 và sử dụng xe hiệu quả, người dùng cần lưu ý:

• Kiểm tra chứng nhận khí thải: Đảm bảo xe có giấy đăng kiểm ghi rõ đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 5.
• Sử dụng nhiên liệu đạt chuẩn: Chỉ dùng xăng hoặc dầu diesel có hàm lượng lưu huỳnh không vượt quá 10 ppm để bảo vệ động cơ và hệ thống xử lý khí thải.
• Bảo dưỡng định kỳ: Vệ sinh hoặc tái sinh bộ lọc DPF (đối với xe diesel) và bổ sung dung dịch AdBlue theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Theo dõi quy định mới: Thường xuyên cập nhật thông tin từ Cục Đăng kiểm Việt Nam (vr.gov.vn) để nắm rõ các yêu cầu mới về tiêu chuẩn khí thải và kiểm định phương tiện.

Kết luận

Việc áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 5 đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực giảm ô nhiễm không khí và hướng tới phát triển giao thông bền vững tại Việt Nam. Những quy định chặt chẽ hơn về khí thải không chỉ góp phần cải thiện chất lượng môi trường mà còn thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô đổi mới công nghệ, sản xuất ra các dòng xe thân thiện hơn với hệ sinh thái.

Đối với người dùng, tuân thủ tiêu chuẩn Euro 5 không chỉ là trách nhiệm mà còn là hành động thiết thực để bảo vệ sức khỏe và môi trường sống của chính mình. Lựa chọn phương tiện đạt chuẩn, sử dụng nhiên liệu đúng quy định và bảo dưỡng định kỳ chính là cách mỗi cá nhân góp phần xây dựng một tương lai xanh – sạch – bền vững cho Việt Nam.

----------------------------

Công ty TNHH Daehan Motors được thành lập vào năm 2015, là doanh nghiệp chuyên sản xuất, lắp ráp và cung ứng các dòng xe thương mại thương hiệu TERACO, trong đó chủ yếu là xe tải nhẹ và xe tải VAN, với nguồn vốn đầu tư từ Hàn Quốc.